Leon XIII, papież w latach 1878-1903, jeden z twórców katolickiej nauki społecznej

Leon XIII, papież w latach 1878-1903, jeden z twórców katolickiej nauki społecznej

Gioacchino Pecci był Włochem, arcybiskupem Perugii i 20 lutego 1878 został wybrany papieżem. Przyjął imię Leona XIII. W 1891 r. ogłosił encyklikę "Rerum novarum", uznawaną za fundament współczesnej katolickiej nauki społecznej. Wybór imienia przez nowego papieża uznaje się za nawiązanie do pontyfikatu poprzedniego o tym imieniu i wskazówkę co do linii nowego pontyfikatu.

Leon XIII opisywany jest jako jeden z pierwszych nowoczesnych papieży, który był otwarty na zmiany na świecie i reagował na nie. Dużą uwagę poświęcał kwestiom społecznym, zyskując przydomek "papieża robotników".

W "Rerum novarum" odwoływał się do solidaryzmu społecznego, pisał o godności pracy, konieczności zapewnienia praw socjalnych pracownikom i roli państwa w ich ochronie. Podkreślał prawo do własności prywatnej, zwracając równocześnie uwagę na rolę związków zawodowych.

Dokument był reakcją na rosnące w siłę ruchy socjalistyczne i komunistyczne. Leon XIII odrzucał te ideologie, krytykując również nieuregulowany kapitalizm i wyzysk pracowników. "Rerum novarum" była pierwsza w historii encykliką poświęconą sprawom społecznym. Uchodzi za przełomowy dokument stanowiący fundament nowoczesnej nauki społecznej Kościoła, do której odwołują się partie polityczne i ruchy związane z nurtem chrześcijańskiej demokracji (chadecji).

W odróżnieniu od konserwatywnego poprzednika, Piusa IX, był bardziej nastawiony na dyplomację i dialog z rządami państw. Udało mu się m.in. doprowadzić do końca wymierzonej w katolicyzm polityki Kulturkampfu w Cesarstwie Niemieckim czy nawiązać relacje dyplomatyczne z Rosją.

Leon XIII uchodził za intelektualistę, człowieka otwartego na naukę i kulturę, otworzył dla naukowców wszystkich wyznań Tajne Archiwa Watykańskie, założył też zajmujące się astronomią Obserwatorium Watykańskie.